سیم کشی مغز

پژوهش‌های جدید مغزی بحث‌هایی در مورد هیجان و در مورد فرصت‌های یادیگیری را به شاخه رشد اولیه نوزادان اضافه کرده‌اند. برای همه والدین، معلمان و محققان که همیشه معتقد بوده‌اند که سال‌های اولیه زندگی مهمترین سال‌های رشد کودک می‌باشد، تصدیق عقیده ما که بر اساس نظر گروه برجسته‌ای از دانشمندان است حتما جالب خواهد بود.

همچنین دنبال کردن رسانه‌ها در مورد تحقیقات مغزی و ترجمه یافته‌های علمی به زبانی که برای همه قابل درک و استفاده باشد، لذت‌بخش است. در طول سال‌های گذشته در آمریکا تقریبا همه مجله‌های خبری محبوب روی جلد خود و یا در مقاله‌های مهم خود عکس کودکان را چاپ کرده و توصیه‌هایی به پدر و مادرها در مورد روش‌هایی که برای بهبود رشد مغزی کودکان وجود دارد، داشته است. 

برای صحبت در مورد رشد مغزی کودکان پس از تولد یک تشبیه وجود دارد. گفته می‌شود که مغز کودکان پس از تولد به خوبی (به طور کامل) سیم پیچی نشده است. اگر بخواهیم به زبان کامپیوتر صحبت کنیم، هارد کامپیوتر و پورت‌های اتصال به جاهای مختلف در مغز کودک وجود دارد. اما اینها کافی نیست.

یک سیستم عامل و یک نرم افزار مناسب هم باید نصب شوند. و اینجاست که تجاربی که کودک کسب می‌کند به صحنه می‌آیند. اگر تجاربی که ارتباطات و اتصالات لازم برای رشد کودک را ممکن می‌سازد، نباشد مثل این است که شما کامپیوتری را که خریده‌اید هرگز از جعبه درنیاورید و آن را به برق هم نزنید!

پس از تولد نوزاد کودک حدود 100 میلیارد سلول عصبی دارد، که می‌تواند چند ملیون کم و یا زیاد شود. خیلی از این سلول‌های عصبی در زمان تولد به دستور 80000 ژنی که داریم، شبکه سازی شده‌اند (به هم متصل شده‌اند). 

این اتصالات از پیش آماده، به تنظیم فرایندهای فیزیلوژیکی مانند ضربان قلب و تنفس کمک می‌کنند. اما میلیاردها میلیارد اتصال دیگر برای به وجدو آمدن یک فرد متفکر، عامل و ناطق نیاز است. فردی که بتواند برای خود و دیگران مفید باشد. به این ارتباطاتات و اتصالات درون مغزی سیناپس می‌گویند. سیناپس‌ها به طور اتفاقی به وجود نمی‌آیند بلکه تجارب خاصی برای شکل گیری و قدرتمند شدن آنها لازم است. بدون چنین تجارب مهمی، عظمت مغز انسان با تمام توانایی‌ها و پیچیدگی‌هایش، هرگز رشد نخواهد کرد. اگر چه در تمام طول عمر ما سیناپس‌های جدید همچنان تشکیل می‌شوند اما دوره‌ای که در آن سریع‌ترین تشکیل سیناپس وجود دارد، چهار سال اول زندگی است. 


ابزارهایی برای رشد

یکی از معجزات حیات این است که کودکان برای دریافت و والدین برای ارائه برنامه‌ریزی شده‌اند، و این همان چیزی است که نوزاد برای کامل کردن سیم پیچی مغز خود و برای شاد بودن، مولد بودن و انسان بودن در این فرایند به آن نیاز دارد. ما کارهایی که باید با ابزارهای رشد انجام دهیم را نام گذاری می‌کنیم.

خودمان

واضح است که ما خودمان را برای ارائه به فرزندانمان داریم اما منظور ما از این مطلب به معنای فیزیکی است (همانطور که معنای اجتماعی هم دارد). ما (خوشبختانه) مغزی منطقی و خوب سیم‌کشی شده داریم که قادر به دریافت نشانه‌های گرسنگی، خیس شدن، سرما و یا سایر شرایط ناراحت کننده می‌باشد. همچنین ما دست‌هایی توانا برای در آغوش گرفتن، تکان دادن و در آوردن لباس داریم. ما با غذا دادن به نوزاد گرسنگی مداوم او را کاهش می‌دهیم.  ما او را لمس می‌کنیم و ارتباط پوستی که برای نوزاد حیاتی است را فراهم می‌کنیم. ما جداب‌ترین شیء ممکن برای چشم‌های بی‌تجربه نوزاد را در اختیار داریم، صورتمان! به همین ترتیب ما صدا داریم- جذاب‌ترین محرک برای گوش‌های بی‌تجربه او. من یک مجموعه کامل از امکاناتی برای تحریک نوزادمان هستیم. البته شاید به عنوان مهمترین نکته، ما توانایی بسیار زیادی برای کنترل وقایع در زندگی کودکمان داریم و می‌توانیم فضایی معقول، آرام و رضایت‌بخش برای زندگی فراهم کنیم- فضایی که برای رشد مناسب نیاز است.

دنیای فیزیکی

ما غذا، مسکن، جای خواب، سرما و گرما، صداها و تصاویری که برای رشد سیناپسی لازم است را فراهم می‌کنیم. دنیای فیزیکی نوزاد در مغز او منعکس می‌شود و به نظر می‌آید که با مقاومت زیادی در مغز کودک به جا می‌ماند. این امر در وفاداری و خاطراتی که مردم نسبت به جایی که در آن به دنیا آمده‌اند منعکس می‌شود. اسباب بازی ها و سایر وسایلی که کودک با آنها بازی می‌کند بخشی مهم و حیاتی از دنیای فیزیکی او هستند، برای رشد مغز نیز اهمیت ویژه‌ای دارند. شاید بیش از هر چیز دیگری در جهان فیزیکی کودک، لوازم بازی به کودک کمک می‌کند که اطلاعات زیادی که از طریق حس لامسه و بینایی، از طریق صداها و حرکات و از طریق نور،  مانند سیل به مغز حمله می‌کند را به هم مربوط سازد (شاید تصور کنید که این مقاله به این علت که در این سایت به چاپ خواهد رسید اینگونه نوشته شده است اما من در طول سال‌های پژوهشم با اطمینان نشان داده‌ام که وسایل بازی و آموزش جزء مهمی از یک خانه مناسب برای رشد ذهنی کودکان است).

سال‌ها پیش آرنولد گزل، مشهورترین متخصص زمان خود، نوشت: ذهن انسان ساخته دست خود اوست. با تاکید بر هماهنگی چشم و دست برای رشد مغز. هماهنگی چشم و دست با باز کردن با اسباب بازی هایی که کودک می‌تواند حرکات چند گانه‌ای را انجام دهد، بسیار بهبود می‌یابد. اسباب بازی ابزاری حیاتی برای رشد می‌باشد.

حرف زدن

می‌توانیم که حرف زدن را تحت اولین طبقه بندی‌ای که در این متن ارائه کردیم دسته بندی کنیم چرا که صحبت کردن یکی از کارهای بزرگسالان است. با این حال، آنقدر اهمیت دارد که ما آن را از متن بیرون کشیده تا به آن اشاره خاص بکنیم. ذهن انسان شاید ساخته دست انسان باشد اما لبه‌های تیز و خشنی دارد که با صدای انسان صاف و نرم می‌شود. نوزاد صداهای خاص را می‌شنود و آنها را به تصاویر بصری و لمسی ربط می‌دهد. یک صدای نرم و آرام به این معناست که الان او را بغل می‌کنند و به او شیر می‌دهند.

یک صدای خشن به معنای طولانمی شدن زمان ناراحتی او است. نوزاد قادر به تشخصیص صداهایی که تا به حال شنیده است می‌باشد. زمانی که نوزاد شروع به تولید صدا می‌کند- صداهایی که تقریبا آواهای واقعی گفتاری هستند- پاسخی کلامی و یا لبخندی از جانب مادر، احتمال اینکه او به گفتن این آواهای گفتاری ادامه دهد را بیشتر می‌کند. مقدار زیادی از یادگیری با شنیدن چیزهایی مانند "آفرین"، "نه"، "نکن"- یعنی حرف‌های شما- به سیناپس‌ها می‌رود. حرف‌های شما ابزاری حیاتی برای رشد مغزی نوزادتان هستند. 


زمان

آخرین ابزاری که شما در اختیار دارید زمان است. هیچ جانشینی برای زمانی که شما در اختیار نوزادتان قرار می‌دهید وجود ندارد. شما می‌توانید به برقراری ارتباط‌های مناسب میان بخش‌های مغز نوزاد کمک ویژه‌ای بکنید. ما معتقدیم که یک آموزش کوتاه برای گفتن "نه" و "آفرین، خوبه..." برای ایجاد یادگیری جدید کافی است. اما چند نفر از ما این مهارت‌ های مفید را فقط حتی آزمایش کرده‌ایم؟ همین مسئله در مورد نوزادان نیز صحیح می‌باشد. زمانی که نوزاد با شما سپری می‌کند مهمترین ابزاری است که شما برای کمک به پیچیده و سیم کشی شدن کامل مغز نوزادتان- چیزی که برای یک زندگی شاد و سازنده به آن نیاز دارد- در اختیار دارید. 


جعبه ابزار

همه ابزارها نیاز به یک جعبه دارند تا در آن قرار بگیرند پس اینکار را انجام بدهید. اگر بخواهیم برای جعبه خود یک برچسب انتخاب کنیم حتما آن را "جعبه سیم کشی مغز نام‌گذاری نمی‌کنیم" هر چند که این نام گذاری اشتباه هم نیست. اما اگر بخواهیم مختصر و مفید باشیم باید یک کلمه روی آن بنویسیم- "عشق". که از همه این ابزارها گرفته شده است، چرا که آنها نمایانگر عشق ما به فرزندانمان می‌باشد. ما برای ارائه این ابزارها به فرزندانمان برنامه ریزی شده‌ایم و آنها هم برای نیاز داشتن به آن! همانطور که ما علاقه‌مان را به آنها از طریق اعمال گوناگونی که در خزانه رفتاری‌مان داریم و با حمایتی که در محیط فیزیکی برای آنها ایجاد و ابراز می‌کنیم، ما در واقع در حال سیم پیچی مغز آنان هستیم.

اما در عین حال تلاش می‌کنیم تا به آنان کمک کنیم که بهترین، سازنده‌ترین و شادترین فردی که می‌توانند باشند. در این روند ما هم به اندازه آنان رشد می‌کنیم. این کاملا یک بازی برد- برد است.

خرید اسباب بازی فکری آموزشی کودک

بیشتر بخوانید:

چه نوع اسباب بازی هایی برای پرورش خلاقیت کودک بهتر هستند؟

مهارت آموزی با اسباب بازی ها