کودک طلاق را رها نکنید

بازی دان به نقل از روزنامه شرق :

خانواده به عنوان نهادی موثر و مهم در زندگی باید به اعضای خود احساس امنیت و آرامش بدهد و اگر به این نهاد بنیادی آسیب وارد شود نه تنها زن و مرد متاثر می‌شوند بلکه فرزندان به خصوص کودکان به شدت آسیب‌پذیر می‌شوند. متاسفانه امروزه آمار طلاق به شکل روزافزونی در حال افزایش است و کودکان طلاق جزیی جدایی‌ناپذیر از مسایل اجتماعی هستند اینکه کدام‌یک از زوجین مقصر بوده یا بی‌تقصیر، حق با کدام‌یک بوده، چه کسی مظلوم واقع شده و دیگری ظالم، بحثی جداست اما تضمین سلامت روح و روان کودکان مساله بسیار مهمی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت. طلاق برای زن و مرد ممکن است بتواند گریزی از وضعیتی دردناک، خشن و ناامید‌کننده یا حتی به عنوان یک شروع تازه باشد اما برای بچه‌ها به معنای پایان یافتن زندگی مملو از صلح و شادی و وارد شدن به دنیایی ناامن و خطرناک است. آثار جدایی بر روی فرزندان بستگی به جنسیت و سن آنها دارد. عکس‌العمل کودکان دختر و پسر در این زمینه متفاوت است. دختران گوشه‌گیری و انزوا را برمی‌گزینند و پسران به شدت پرخاشگر می‌شوند و سعی می‌کنند از اطاعت کردن سر باز زنند.

راهکار برای کاهش آثار زیانبار طلاق بر کودکان

با توجه به موارد ذکر شده روانشناسان برای مواجهه منطقی کودکان با طلاق والدین و کاهش عوامل آسیب‌زا به آنان، راهکار‌ها و توصیه‌هایی به پدران و مادران ارایه کرده‌اند که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:

1ـ علل جدایی را برای فرزندتان شرح دهید:

در گذشته خانواده خود را موظف می‌دانست که برای تامین آرامش و سلامت روانی فرزندان حرفی از علل جدایی به میان نیاورد اما امروزه روانشناسان معتقدند که شرح علل جدایی تا حدی می‌تواند از آسیب وارده به کودک بکاهد. صحبت کردن درباره این موضوع باعث تقویت رابطه پدر و مادر با فرزندشان می‌شود. بزرگسالان بر این باورند که «بچه‌ها نمی‌فهمند» اما مشکل اینجاست که آنها نمی‌دانند چگونه باید با کودکان‌شان صحبت کنند. ثابت شده که کودکان زمانی کاملا امور را درک می‌کنند که به زبان خودشان شرح داده شود پس شیوه صحبت کردن‌تان را تغییر دهید و به دادن اطلاعات کلی بسنده کنید. با توجه به اینکه کودکان طلاق از آینده می‌ترسند به آنان پیرامون زندگی آینده شان اطمینان دهید که مثلا چه کسی از آنها مراقبت می‌کند یا کجا زندگی خواهند کرد.

2- به فرزندتان کمک کنید تا عواطف و احساساتش را بیان کند:

فرزندان شما نیاز دارند که صحبت کنند. به کودک‌تان یاد دهید تا از طریق گفتار، نقاشی و نوشتن احساساتش را نشان دهد و در مقابل شما به عواطف او احترام بگذارید. البته باید توجه داشته باشید که فرزندتان مجبور نیست به‌طور مشخص درباره طلاق صحبت کند و شما نیز نباید موضوع گفت‌وگو را به‌طور مستقیم به بحث طلاق بکشانید. به عنوان نمونه اگر کودک درباره احساس خشم صحبت می‌کند، همین‌که او از این احساس نام می‌برد درباره خشم با او گپ بزنید.

3- به رابطه بین فرزند و همسر سابق‌تان احترام بگذارید:

شما به عنوان یکی از والدین نباید فضایی را به وجود آورید که فرزندتان مجبور به قضاوت در مورد والد دیگرش شود یا بخواهد از آنها در مقابل والد دیگر جانبداری کند. رابطه خاص کودکتان با همسر گذشته‌تان را محترم بشمارید و در آن دخالت نکنید درست همان‌گونه که دوست دارید او در رابطه شما با فرزندتان مداخله نکند. به فرزندتان بیاموزید که هر دو والد را دوست داشته باشد و از همسر قبلی‌تان انتقاد و بدگویی نکنید.

4- فرزندتان باید به یک اندازه با پدر و مادرش باشد:

پژوهش‌ها نشان داده است کودکانی که پس از جدایی والدینشان می‌توانند با هر دو والد ارتباط نزدیک داشته باشند و در هر دو محیط احساس امنیت و آرامش کند کمترین آسیب روحی را می‌بینند. تعادل و توانایی شما برای نزدیک ماندن کودکتان به هر دو طرف بعد از جدایی از مهارت‌های لازم زندگی بعد از طلاق به شمار می‌رود.

معمولا والدی که از همسرش جدا شده و سرپرستی بچه را بر عهده دارد و به اصطلاح روانشناسی «ابر والد» است سعی می‌کند برای جبران طلاق علاوه بر مادر بودن نقش پدر را نیز ایفا کند یا بر عکس، در این هنگام والد غیرسرپرست احساس می‌کند که فرزندش دیگر به او توجه نمی‌کند و احساس نزدیکی و نیاز بیشتری را به والد سرپرست دارد در نتیجه چتر حمایتی خود را از سر کودکش بر می‌دارد و بر این باور است که کودکش دیگر او را دوست ندارد و حمایت‌ها و توجهات وی را نمی‌بیندکه در این زمینه کودک بیشترین آسیب را می‌بیند. زن و مرد باید بدانند که حد وسط را رعایت نمایند و هرکدام وظایف پدر و مادری خود را انجام دهند چرا که نقش هر کدام متفاوت از دیگری است.

5- ثبات و نظم را برای فرزندتان فراهم کنید:

یکی از آسیب‌هایی که به کودک در هنگام جدایی وارد می‌شود احساس نا امنی است، برای آنکه کودکتان در زندگی احساس امنیت بیشتری داشته باشد سعی کنید نظم را در زندگی پیاده کنید چرا که زندگی نامنظم به احساس عدم امنیت کودک دامن می‌زند. تدوین یک برنامه روزانه منظم برای کودک در طول جدایی تا حدی به خنثی شدن اثر تغییرات ناشی از طلاق کمک می‌کند. والدین باید ترتیبی دهند که طلاق مانع از شرکت کودکان در فعالیت گروهی و اجتماعی و سایر همسالان نشود.

6- بعد از طلاق بلافاصله ازدواج نکنید:

زنان و مردانی که از یکدیگر جدا شده‌اند با توجه به اینکه زندگی زناشویی دشواری را پشت سر گذاشته‌اند ممکن است که به ازدواج دوم فکر کنند. اما باید بدانید که شما و فرزندتان برای التیام دردهای گذشته نیاز به زمان دارید. در وضعیت جدایی، فرزند شما بیش از گذشته به شما نیاز دارد و تحمل این واقعه خارج از توانش است. خودداری از آشنا شدن و معاشرت با فرد جدید حداقل تا یک‌سال پس از جدایی این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهد که خود را با شرایط انطباق دهید.